Onderdak aanbrengen: Waarop letten bij het plaatsen?

Een onderdak is één van de meest cruciale elementen in elke moderne dakconstructie. Het heeft een aantal belangrijke en beschermende functies. Het ontbreken van een onderdak kan het wooncomfort in huis drastisch doen dalen.

Laten we dus eens kijken waarom dit onderdak zo belangrijk is. Welke soorten onderdaken zijn er? En hoe wordt zo’n onderdak geplaatst?

Wat is een onderdak?

Een onderdak is één van de belangrijkste onderdelen van een dak. Het vormt de beschermende laag tussen het isolatiemateriaal en de dakbedekking. De functie van het onderdak is om de onderliggende dakconstructie en isolatielaag te beschermen tegen vocht van buitenaf. Ook biedt het bescherming tegen stof en wind.

Een onderdak wordt wel eens verward met een dampscherm. Beide hebben immers een beschermende functie in de dakconstructie. Maar waar het onderdak bedoeld is om de isolatielaag en de dakconstructie te beschermen tegen weersinvloeden van buitenaf, is een dampscherm bedoeld om de isolatielaag te beschermen tegen vochtige dampen afkomstig van binnenin de woning. Een onderdak is ook dampopen, wat wil zeggen dat vocht dat zich nog in de isolatielaag bevindt, alsnog kan verdampen.

Eigenschappen van een goed onderdak

Een onderdak heeft dus een beschermende functie, en moet daarom aan een aantal belangrijke eigenschappen voldoen.

Waterdicht

De primaire functie van een onderdak is om de isolatielaag en de dakconstructie te beschermen tegen vocht van buitenaf. Neerslag dat op het dak terechtkomt, mag de isolatielaag en de dakconstructie niet bevochtigen. Enerzijds zal neerslag het isolerend vermogen van de isolatielaag kunnen verminderen. Anderzijds kan neerslag ook zorgen voor houtrot bij de dakconstructie.

Een onderdak is dus op zo’n manier aangemaakt dat het weinige vocht dat alsnog door de dakbedekking dringt, netjes te laten afvloeien naar de dakgoot. Een onderdak kan ongeveer 2% van het vocht dat op het dak valt, tegenhouden. Als er toch meer vocht door de dakbedekking dringt, dan kunnen er vochtproblemen ontstaan, vooral onder de vorm van lekkage. Het is dus wel degelijk de bedoeling dat de dakbedekking het grootste deel van de neerslag tegenhoudt en laat afvloeien.

Luchtdicht

Naast waterdicht moet een onderdak ook luchtdicht zijn. Het thermisch isoleren van het dak is dan wel in de eerste plaats aan de dakisolatie besteed. Maar ook het onderdak kan hier z’n steentje toe bijdragen. Door wind van buitenaf tegen te houden, vermindert het tochtgevoel binnenin de woning. Ook kan het onderdak helpen bij het tegenhouden van de warme lucht van binnenin de woning.

Bij het plaatsen van een onderdak moet dan ook bijzondere aandacht besteed worden aan de luchtdichtheid. Zo moet voldoende aandacht besteed worden aan de goede aansluiting van de materialen.

Dampopen

Een goed onderdak moet aan de ene kant dus perfect waterdicht en luchtdicht zijn, maar moet aan de andere kant ook wel dampopen zijn. Dit betekent dat vocht van binnenuit de kans moet krijgen om te verdampen en uit de woning te ontsnappen.

Vocht dat zich in de isolatielaag bevindt, krijgt op die manier de kans om toch uit de isolatielaag te verdampen en te verdwijnen uit de woning. Dit vermijdt niet alleen dat de isolatielaag z’n isolerend vermogen verliest door het vocht, het zal er ook voor zorgen dat je geen problemen krijgt met condensvorming.

Een goed onderdak bestaat daarom uit dampdoorlatende folie of uit dampdoorlatende platen.

Soorten onderdaken

Een onderdak kan uit verschillende materialen bestaan, zolang ze maar voldoen aan de eigenschappen uit de vorige paragraaf. Grofweg kan je een onderscheid maken tussen onderdaken op basis van folie, en onderdaken op basis van plaatmateriaal.

Folie

Kies je voor een onderdakfolie, dan heb je de keuze uit folies op basis van polyester, polyethyleen of polypropyleen. Doorgaans worden deze folies ook nog eens verstevigd, door er extra kunststof vezels aan toe te voegen. Ook is het mogelijk op de folies van een extra wapeningslaag te voorzien. Hierdoor verkleint de kans op scheuren.

Om de onderdakfolie dampopen te maken, worden er microperforaties in de folie aangebracht.

+ Makkelijk aan te brengen

+ Goedkoop

+ Makkelijk te vervoeren

– Grotere kans op gaten of scheuren

– Minder strak aan te brengen dan onderdakplaten

Kunststof platen

Kies je voor platen als onderdak, dan kan je in de eerste plaats kiezen voor platen uit kunststof. Dit zijn halfstijve platen die vaak van synthetische materialen gemaakt worden, doorgaans een combinatie van polyethyleen en polypropyleen.

Ook deze platen worden voorzien van microperforaties, zodat ze erg dampopen zijn. De microperforaties kunnen zowel enkelzijdig als dubbelzijdig aangebracht worden.

+ Steviger dan onderdakfolie

+ Goedkoper dan stijve onderdakplaten

+ Lichte materialen

+ Makkelijk te plaatsen

+ Goede isolerende eigenschappen

– Geen stijve isolatieplaten, waardoor ze kunnen doorbuigen

Vezelcement platen

Vezelcement platen zijn stijve onderdakplaten, die gemaakt worden op basis van natuurlijke vezels, kunststof vezels en Portland cement. Platen uit vezelcement zijn enerzijds heel stevig, maar hebben anderzijds ook een goede dampdoorlatendheid. Omwille van hun stevigheid hebben ze ook een hele lange levensduur.

Vezelcement platen worden op een speciale manier op het dak gelegd. Zo overlappen de platen elkaar, waarbij de overlap groter is naarmate de dakhelling lager is. Aan de zijkanten worden de platen afgeplakt met dichtingstape, om een zeer goede winddichtheid te bekomen.

+ Zeer sterke platen met een lange levensduur

+ Weinig risico op gaten of scheuren

+ Erg dampopen

+ Goedkoper dan houtvezelplaten

– Duurder dan onderdakfolie of halfstijve platen

– Isoleren minder goed dan houtvezelplaten

Houtvezelplaten

Tot slot kan je voor je onderdak ook nog kiezen voor houtvezelplaten. Dit zijn stijve platen op basis van houtvezels afkomstig van zaagafval. Er bestaan verschillende types houtvezelplaten, afhankelijk van de stoffen die nog aan de houtvezelplaten worden toegevoegd. Typische stoffen zijn latex, bitumen, polyurethaanlijm en parafinne.

Houtvezelplaten hebben een goede dichtheid, aangezien ze worden geplaatst volgens een tand en groefsysteem. Ook worden de naden niet afgedicht.

+ Goede dampdoorlatendheid

+ Recycleerbaar

+ Milieuvriendelijk

+ Goed isolerend vermogen

– Duurder dan onderdakfolie of halfstijve platen

–Enkel geschikt voor daken met een dakhelling vanaf 15°.

Hoe een onderdak plaatsen?

Aangezien het onderdak een cruciale functie heeft in het dak, is een correcte plaatsing heel belangrijk. Een onderdak moet volledig waterdicht en luchtdicht geplaatst worden, anders verliest het veel van z’n functionaliteit.

De plaatsing verloopt enigszins anders al naargelang de situatie.

Onderdak bij een nieuw dak

Bij het plaatsen van een nieuw dak, wordt tegenwoordig ook standaard een onderdak voorzien. Aangezien een nieuw dak vanaf nul wordt opgebouwd, kan je ook het onderdak volgens het boekje plaatsen.

Een onderdak wordt in dit geval bovenop het spantendak of keperdak geplaatst. Het onderdak wordt tegen de isolatielaag geplaatst, om zo weinig mogelijk luchtcirculatie te hebben. Stilstaande lucht is namelijk een goede isolator.

Om insijpelend vocht te vermijden, worden de folie of de platen overlappend geplaatst. Men begint daarbij met de onderste rij, en werkt het onderdak naar boven toe af.

Nadat het onderdak is geplaatst, worden de tengellatten er verticaal op geplaatst. Daarbovenop komen de dakpanlatten, met daarboven de dakbedekking.

Onderdak bij een renovatie

Tegenwoordig is het plaatsen van een onderdak bij een nieuw dak standaard. Maar vroeger was dit niet het geval. Bij renovatie van een oud dak is het dus perfect mogelijk dat je ontdekt dat het dak geen onderdak heeft. In dit geval is het sterk aan te raden om alsnog een onderdak te plaatsen.

Maar ook wanneer het bestaande dak toch een onderdak heeft, is het soms verstandig om een nieuw onderdak te plaatsen. Een oud onderdak kan immers gaan vervormen, en daarom niet meer aan de vereiste eigenschappen voldoen.

Bij het vervangen van een onderdak worden de bestaande dakbedekking, de dakpanlatten en de tengellatten verwijderd van het dak. Vervolgens verwijdert men het oude onderdak, en wordt een nieuw onderdak bovenop het spantendak of keperdak geplaatst. Men werkt het dak vervolgens verder af door de tengellatten, de dakpanlatten en de dakbedekking terug te plaatsen.

Wat is de prijs voor het laten plaatsen van een onderdak?

De prijs voor het aanbrengen van een onderdak hangt af van diverse factoren. De oppervlakte en de bereikbaarheid van je dak spelen bijvoorbeeld een grote rol. Maar ook je keuze qua soort onderdak speelt een rol. Zo is een onderdakfolie veel goedkoper dan een onderdak op basis van houtvezelplaten.

Wat de materialen betreft mag je rekenen op een prijs die schommelt rond de 10 à 15 euro per m². Maar uiteraard moet je ook rekening houden met plaatsingskosten. Een onderdak laat je immers best plaatsen door een ervaren dakwerker. Het onderdak is immers een te cruciaal onderdeel om dit helemaal zelf te doen.

Wil je graag weten hoeveel het zou kosten om een onderdak te laten plaatsen door een vakman? Dan raden we aan om offertes aan te vragen bij meerdere vakmannen, en hun prijzen te vergelijken. Dit geeft je een mooi idee van de gemiddelde plaatsingskost voor jouw specifieke project.

Dak isoleren zonder onderdak?

Indien je dak geen onderdak heeft, is het dan een goed idee om je dak alsnog te isoleren? Wel, dit hangt af van een aantal zaken. Bij een dak zonder onderdak moet je er rekening mee houden dat er een kleine hoeveelheid vocht en wind door de dakbedekking zal dringen. Dit zal je isolatielaag aantasten.

Wil je isolatiemateriaal plaatsen dat gevoelig is voor vocht, dan zal het gebrek aan een onderdak zich op korte termijn laten voelen. Het isolatiemateriaal wordt dan aangetast door de wind en het vocht, en zal hierdoor z’n isolerend vermogen verliezen.

Je dak isoleren zonder onderdak is wel een mogelijkheid indien je kiest voor isolatiemateriaal dat bestand is tegen vocht. Vochtwerende isolatieplaten zijn in dat geval dus een oplossing. Al mag dit zeker geen permanente oplossing zijn. Op lange termijn alsnog een onderdak aanbrengen is de verstandigste keuze.